Koniec wątpliwości co do konieczności wnoszenia sprzeciwu od nakazu zapłaty w EPU

Wątpliwości interpretacyjne co do konieczności wnoszenia sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu elektronicznym przez każdego z pozwanych rozstrzygnięte   – Uchwała Sądu Najwyższego.

W sprawach, w których stan faktyczny sprawy nie jest skomplikowany istnieje możliwość dochodzenia roszczeń pieniężnych m.in. w „zwykłym” postępowaniu upominawczym oraz, od kilku lat, również w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W przypadku wydania nakazu zapłaty przez sąd, zarówno w „zwykłym” postępowaniu upominawczym, jak i w elektronicznym postępowaniu upominawczym, pozwani mogą wnieść sprzeciw.

Wobec odmiennego uregulowania przez ustawodawcę skutków wniesienia sprzeciwu w obu postępowaniach pojawiło się pytanie – czy jeśli po stronie pozwanej występują dwa podmioty lub więcej, wniesienie sprzeciwu przez jeden z nich odnosi skutek również wobec pozostałych?

Sąd Najwyższy w Uchwale z 9 czerwca 2017 roku (sygn. akt: III CZP 21/17)  rozstrzygnął powyższą wątpliwość.

Problem interpretacyjny powstał głównie z uwagi na odmienny semantyczny zapis przez ustawodawcę  przepisu art. 505 (36) k.p.c. odnoszący się do skutków wniesienia sprzeciwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym od zapisu podobnego przepisu postępowania cywilnego, który ma zastosowanie w „zwykłym” postępowaniu upominawczym (art. 505 § 2 k.p.c.).

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 505 (36) k.p.c., który znajduje zastosowanie w elektronicznym postępowaniu upominawczym „W razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc w całości, a sąd przekazuje sprawę do sądu według właściwości ogólnej”. – co może sugerować że utrata mocy nakazu  wystąpi wobec wszystkich współpozwanych również  w sytuacji jeśli  tylko jeden z nich wniósłby sprzeciw  od tego nakazu.

Natomiast przepis art.  505 § 2 k.p.c. (odnoszący się do „zwykłego” postępowania upominawczego) stanowi, że „Nakaz zapłaty traci moc w części zaskarżonej sprzeciwem. Sprzeciw jednego tylko ze współpozwanych o to samo roszczenie oraz co do jednego lub niektórych uwzględnionych roszczeń powoduje utratę mocy nakazu jedynie co do nich”.

Zatem o ile redakcja przepisu art.  505  § 2 k.p.c. –  nie  budzi żadnych wątpliwości interpretacyjnych z uwagi m.in. na doprecyzowany zakres podmiotowy co do skutku który następuje po wniesieniu sprzeciwu przez pozwanego i jasno określa, że skutek ten dotyczy wyłącznie podmiotu który skorzystał z prawa wniesienia sprzeciwu, to  dosłowne brzmienie przepisu art. 505 (36) k.p.c. (mającego zastosowanie w postępowaniu elektronicznym) nasuwało poważne wątpliwości i sugerowało inną intencję ustawodawcy (uchylenie nakazu zapłaty wobec wszystkich współpozwanych w występujących w  danym postępowaniu elektronicznym).

Zgodnie z  Uchwałą  Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2017 r., przepis art. 505 (36) k.p.c. należy odczytywać w taki sposób, że sprzeciw  wniesiony w postępowaniu elektronicznym przez jednego z pozwanych powoduje utratę mocy nakazu w całości jedynie w stosunku do tego pozwanego, który wniósł sprzeciw – czyli de facto analogicznie do przepisu art. 505  § 2 k.p.c., ale  ww. Uchwała Sądu Najwyższego może być  oceniana jako „korekta” nieprecyzyjnego zapisu ustawowego, co w dalszej praktyce sądowej może stwarzać kolejne kontrowersje i być przedmiotem przyszłych rozstrzygnięć Sądu Najwyższego.

Dodatkowo, w uzasadnieniu Sąd Najwyższy dodał, że: „pojęcie całości nakazu zapłaty odnosi się wyłącznie do całości roszczenia oraz kumulacji przedmiotowej, nie dotyczy natomiast kumulacji podmiotowej. Należy wskazać, że zasada dyspozycyjności i skargowości nie pozwala na dokonywanie czynności procesowych bez wniosku (skargi) uprawnionej osoby bez wyraźnego ustawowego upoważnienia”.

Sąd Najwyższy zatem jednoznacznie stanął na stanowisku, że ustawowe sformułowanie „całość nakazu zapłaty” odnosi się wyłącznie do strony przedmiotowej, a nie podmiotowej, a działania jednego podmiotu mogą mieć skutek względem innych podmiotów jedynie w ściśle określonych w ustawie przypadkach.

Należy uznać, że cytowana uchwała Sądu Najwyższego rozstrzyga wątpliwości dotyczące interpretacji przepisu art. 505 (36) k.p.c., co biorąc pod uwagę coraz większą powszechność elektronicznego postępowania upominawczego ma istotne znaczenie, gdyż pozwala zachować spójność elektronicznego postępowania upominawczego ze „zwykłym” postępowaniem upominawczym i nakazuje w praktyce stosować jednolite zasady dotyczące zaskarżania nakazów zapłaty wydanych  przez sądy  zarówno w trybie „zwykłym” w postępowaniu upominawczym jak i w elektronicznym postępowaniu upominawczym – co sprawia że każdy z pozwanych musi pamiętać, że zawsze co do zasady działa wyłącznie we własnym imieniu i na własną rzecz.

Autor:

Piotr Jakubowski
Senior Associate, Adwokat
TGC Corporate Lawyers

Spory sądowe i arbitrażowe – sprawdź, jak możemy pomóc: