Rezygnacja z zarządu jedynego lub ostatniego członka zarządu w spółkach kapitałowych

Uchwalona przez Sejm w dniu 9 listopada 2018 roku „Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym” (tzw. Pakiet MŚP), zmienia nie tylko przepisy podatkowe i prawa pracy ale też niektóre przepisy kodeksu spółek handlowych, w tym m.in. art. 202 oraz art. 369 tego kodeksu, który reguluje wygaśnięcie mandatu członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółce akcyjnej wskutek rezygnacji.

W obecnie obowiązującym stanie prawnym, w sytuacji gdy rezygnujący członek zarządu jest zarazem jedynym członkiem tego organu, oświadczenie w przedmiocie rezygnacji powinno zostać przez niego złożone spółce np. poprzez wysłanie takiego oświadczenia na adres spółki. Takie oświadczenie jest skuteczne z chwilą, gdy adresat (spółka) mógł się z nim zapoznać, czyli, co do zasady, z momentem jego doręczenia na adres rejestrowy spółki. Taki sposób postępowania potwierdzony został w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2016 r. (sygn. III CZP 89/15).

Po wprowadzeniu zmian, jedyny członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (jak również ostatni członek wieloosobowego zarządu lub wszyscy członkowie zarządu rezygnujący jednocześnie) chcąc zrezygnować, będzie składał swoją rezygnację nie spółce lecz wszystkim wspólnikom, w sposób przewidziany dla zwoływania zgromadzeń wspólników. Jednocześnie z rezygnacją, członek zarządu będzie musiał przesłać wspólnikom zaproszenie na nadzwyczajne zgromadzenie wspólników, gdyż nowelizacja nakłada na niego obowiązek zwołania takiego zgromadzenia, aby umożliwić wspólnikom wybranie nowego zarządu. Złożona w taki sposób rezygnacja będzie skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zgromadzenie zostało zwołane.

Tym samym rezygnacja będzie „wchodziła w życia” z opóźnieniem co najmniej dwutygodniowym, gdyż z takim wyprzedzeniem należy poinformować wspólników o terminie zgromadzenia.

W spółce akcyjnej sytuacja rezygnującego ostatniego/jedynego członka zarządu może być o tyle lepsza, że będzie on składał rezygnację radzie nadzorczej. W przypadku jednak, gdy rada nie będzie obsadzona, rezygnujący – podobnie jak w spółce z o.o. – będzie musiał zwołać walne zgromadzenie, a skutek rezygnacji będzie odroczony co najmniej o dwa tygodnie (w spółce niepublicznej, która wyemitowała akcje na okaziciela oraz spółce publicznej – o ponad trzy tygodnie).  

Bez znaczenia dla skuteczności rezygnacji będzie natomiast okoliczność, czy zwołane zgromadzenie ostatecznie się odbyło i czy w jego toku został powołany nowy zarząd spółki.

Planowana nowelizacja, odbiera tym samym członkom zarządu możliwość rezygnacji z pełnienia funkcji w chwili, w której uznają to za konieczne. W efekcie nowelizacji urzędujący członek zarządu będzie z mocy prawa zobowiązany pełnić swoją funkcję jeszcze przez co najmniej dwa tygodnie, tj. do dnia wyznaczonego na odbycie zgromadzenia wspólników/walnego zgromadzenia, przy czym w tym okresie jego prawa i obowiązki pozostaną niezmienione. Jest to o tyle groźne dla członków zarządu spółek z o.o., gdyż przez ten okres będą oni ponosili również odpowiedzialność za zobowiązania spółki na zasadach określonych w art. 299 Kodeksu spółek handlowych.

Proponowane zmiany zakładają jednak, że wspólnicy/akcjonariusze będą mogli zmienić wymienione wyżej zasady i określić je umowie spółki/statucie w odmienny sposób.  

Prawo spółek – sprawdź, jak możemy pomóc: