Firmy czekają na przyjęcie ustawy o ochronie sygnalistów

Polska ma czas do 17 grudnia na implementację unijnych przepisów z zakresu ochrony sygnalistów, a odpowiednia ustawa nadal nie została przyjęta. Firmy czekają na jasne wytyczne w kwestii wdrażania wewnętrznych procedur mających zapewnić ochronę osobom zgłaszającym naruszenia prawa.

Projekt ustawy o sygnalistach to za mało

Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, czyli tzw. ustawy o sygnalistach, został opublikowany 18 października 2021 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Ma on zaimplementować do polskiego prawa dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.

Obecnie wciąż trwają konsultacje społeczne i międzyresortowe, a pracodawcy zgłaszają postulaty m.in. o wydłużenie vacatio legis ustawy o sygnalistach. Według obecnych zapisów bowiem po uchwaleniu ustawy część podmiotów obowiązanych będzie musiała w krótkim wdrożyć odpowiednie procedury, a za niedopełnienie obowiązków mogą zostać nałożone sankcje karne.

Czas ucieka, tymczasem pracodawcy wciąż nie znają ostatecznego kształtu ustawy, co utrudnia przygotowanie się do nowych obowiązków.

Projekt ustawy o ochronie sygnalistów – najważniejsze założenia, a postulaty pracodawców

Ochrona sygnalistów (ang. whistleblowers) co do zasady ma polegać na zapewnieniu osobom zgłaszającym naruszenia prawa w dobrej wierze anonimowości, poufności danych i ochrony przed tzw. działaniami odwetowymi. Ochronę ma zapewnić pracodawca, który w tym celu powinien wdrożyć odpowiednie procedury, np. utworzyć wewnętrzny kanał przyjmowania i obsługi zgłoszeń oraz powołać osobę lub jednostkę organizacyjną odpowiedzialną za rozpatrywanie zgłoszeń i planowanie działań korygujących. Ponadto, każdy pracodawca będzie zobowiązany do prowadzenia rejestru wszelkich zgłoszeń dokonanych przez sygnalistów.

Dowiedz się więcej: Zarejestruj się na nasz webinar – Sygnaliści – jak wdrożyć procedury zgłaszania nieprawidłowości?

Tymczasem, za niedopełnienie nowych obowiązków podmiotom zatrudniającym grożą surowe kary. W projekcie ustawy znalazły się zapisy określające sankcje karne. Za niewprowadzenie regulacji wewnętrznych grozić może kara grzywny lub pozbawienia wolności. Takie same sankcje ustawodawca przewidział w razie uniemożliwienia dokonania zgłoszenia o naruszeniu prawa, ujawnienia danych sygnalisty lub podejmowania w stosunku do osoby zgłaszającej działań odwetowych (na przykład zwolnienie pracownika dokonującego zgłoszenie).

Dowiedz się więcej: Projekt ustawy o sygnalistach – sankcje za brak procedur lub ujawnienie nieprawdziwych informacji

Projektowana ustawa budzi szereg kontrowersji w środowisku przedsiębiorców, którzy w ramach konsultacji społecznych zgłaszają postulaty dotyczące między innymi kwestii takich jak:

• wydłużenie vacatio legis do 3 miesięcy,
• ujęcie w przepisach także grup kapitałowych oraz wszystkich jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego,
• zmiana zakresu podmiotowego ustawy (obecnie wynika, że zobowiązani stosować wymogi projektowanej ustawy o ochronie sygnalistów od dnia wejścia w życie ustawy mogą być również emitenci papierów wartościowych notowanych na rynku zorganizowanym, którzy zatrudniają poniżej 50 osób),
• ujęcie w przepisach wyłączeń obowiązku informacyjnego o źródle danych w stosunku do wszystkich osób, których dane są przetwarzane w związku ze zgłoszeniem,
• ujęcie w ustawie odsunięcia w czasie momentu podawania informacji wymaganych przez RODO do chwili zakończenia wszelkich czynności podejmowanych w związku ze zgłoszeniem.

Nowe postulaty dotyczące wprowadzenia zmian w projekcie ustawy o ochronie sygnalistów wciąż napływają, tymczasem pracodawcy niecierpliwie czekają na uchwalenie ustawy. Jednak największe firmy, które w pierwszej kolejności będą wdrażać nowe rozwiązania, już teraz mogą podjąć odpowiednie działania przygotowawcze.

Ochrona sygnalistów – jak możemy pomóc?

TGC Corporate Lawyers oferuje kompleksowe wsparcie przy wdrożeniu systemu zgłaszania nadużyć, audytach oraz tworzeniu i dostosowaniu obowiązkowych procedur.