Fuzje i przejęcia – ochrona polskich spółek w dobie COVID-19

Tarcza 4.0 wprowadziła ograniczenia w przejmowaniu spółek z Polski przez podmioty spoza Unii Europejskiej, EOG i OECD. Które transakcje M&A zostały objęte nowymi przepisami?

Ustawa antykryzysowa z dnia 19 czerwca 2020 r. – tzw. Tarcza 4.0 – znowelizowała ustawę z dnia 24 lipca 2015 roku o kontroli niektórych inwestycji, której przepisy mają chronić spółki prawa handlowego przed ich wrogim przejęciem, a właściwie przejęciem przez inwestorów spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Celem nowych przepisów jest ochrona porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego.

Fuzje i przejęcia – dwuletnia ochrona transakcji

W celu wzmocnienia ochrony krajowych spółek przed przejęciami przez podmioty spoza UE/EOG/OECD wprowadzono tymczasowe (na okres 24 miesięcy) kontrole działań, które mogłyby zagrozić zapewnieniu bezpieczeństwa, porządku i zdrowia publicznego w związku z pogarszającą się sytuacją gospodarczą wywołaną epidemią COVID-19, wpływającą m.in. na zwiększenie ryzyka obniżenia poziomu płynności finansowej przedsiębiorstw. Wprowadzono zatem zmiany do ustawy o kontroli niektórych inwestycji, gdyż zgodnie z uzasadnieniem do projektu zmiany ustawy, uprzednio obowiązujące przepisy ustawy o kontroli inwestycji były niewystarczające, ponieważ chroniły jedynie kilka kluczowych polskich spółek.

Które transakcje obejmie ochrona?

Dotychczas obowiązujące przepisy ustawy o kontroli niektórych inwestycji przewidywały mechanizm ochronny spółek strategicznych oparty o listę podmiotów gospodarczych, znajdujących się w wydanym do tej ustawy rozporządzeniu. Brak wpisania danej spółki do rozporządzenia sprawiał, że nie była ona objęta ochroną. W praktyce na liście znajdowało się maksymalnie dziesięć podmiotów.

Nowe przepisy przewidują inny mechanizm. Wprowadzono listę strategicznych branż, w przypadku których spółka z danej branży, o ile osiąga przychody wyższe niż 10 mln euro w jakimkolwiek z dwóch poprzednich lat obrotowych, jest objęta ochroną wynikającą z nowych przepisów. Ustawa określa tzw. znaczące uczestnictwo, to jest sytuację, w której możliwe jest wywieranie wpływu na działalność podmiotu przez:

• posiadanie udziałów albo akcji reprezentujących co najmniej 20% ogólnej liczby głosów, albo
• posiadanie udziału kapitałowego w spółce osobowej o wartości wynoszącej co najmniej 20% wartości wszystkich wkładów wniesionych do tej spółki lub
• posiadanie udziału w zyskach innego podmiotu wynoszącego co najmniej 20%.

W konsekwencji, aby nabyć co najmniej 20% akcji/udziałów w takiej spółce, zainteresowany nabywca spoza państwa członkowskiego jest zobowiązany złożyć zawiadomienie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta i od braku sprzeciwu Prezesa UOKIK uzależniona jest możliwość dokonania takiej transakcji. Za państwo członkowskiego uznano też nie tylko państwo członkowskie Unii Europejskiej, ale również te państwa, które są stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub też państwem należącym do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

Transakcje M&A – chronione sektory

Chronione przez ustawodawcę branże to m.in. spółki, które posiadają mienie, które zostało ujawnione w jednolitym wykazie obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej, o którym mowa w art. 5b ust. 7 pkt 1 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 1398 oraz z 2020 r. poz. 148, 284, 374 i 695), lub opracowuje lub modyfikuje oprogramowanie:

• do sterowania elektrowniami, sieciami lub obsługą obiektów lub systemów zaopatrzenia w energię elektryczną, gaz, paliwo, olej opałowy lub ciepło sieciowe, lub
• do zarządzania, kontrolowania i automatyzacji instalacji zaopatrzenia w wodę pitną lub oczyszczania ścieków, lub
• służące do obsługi urządzeń lub systemów wykorzystywanych do transmisji głosu i danych lub do przechowywania i przetwarzania danych, lub
• do obsługi urządzeń lub systemów wykorzystywanych do zaopatrzenia w gotówkę, płatności kartą, transakcji konwencjonalnych, do rozrachunku papierów wartościowych i transakcji pochodnych lub zarządzania nimi lub do świadczenia usług ubezpieczeniowych, lub
• do obsługi szpitalnych systemów informacyjnych, do obsługi urządzeń i systemów wykorzystywanych w sprzedaży leków na receptę oraz do obsługi laboratoryjnego systemu informacyjnego lub testów laboratoryjnych, lub
• do obsługi urządzeń lub systemów używanych w transporcie pasażerów lub towarów drogą powietrzną, kolejową, morską lub żeglugą śródlądową, transportem drogowym, transportem publicznym lub w logistyce, lub
• do obsługi urządzeń lub systemów wykorzystywanych przy zaopatrywaniu w żywność, lub
• świadczy usługi gromadzenia lub przetwarzania danych w chmurze obliczeniowej.

Zobacz także: Termin zgłoszeń do CRBR wydłużony

Dodatkowo podmiotem objętym ochroną jest przedsiębiorca z siedzibą w Rzeczypospolitej Polskiej, który prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest: wytwarzanie energii elektrycznej, lub produkcja benzyn silnikowych lub oleju napędowego, lub transport rurociągowy ropy naftowej, benzyn silnikowych lub oleju napędowego, lub magazynowanie i przechowywanie benzyn silnikowych, oleju napędowego, gazu ziemnego, lub podziemne magazynowanie ropy naftowej lub gazu ziemnego, lub produkcja chemikaliów, nawozów oraz wyrobów chemicznych, lub wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, lub regazyfikacja lub skraplanie gazu ziemnego, lub przeładunek ropy naftowej i jej produktów w portach morskich, lub dystrybucja gazu ziemnego lub energii elektrycznej, lub przeładunek w portach o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, lub działalność telekomunikacyjna, lub przesyłanie paliw gazowych, lub produkcja renu, lub wydobywanie i przerób rud metali wykorzystywanych do wytwarzania materiałów wybuchowych, broni i amunicji oraz wyrobów i technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, lub produkcja urządzeń, instrumentów oraz wyrobów medycznych, lub produkcja leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych, lub obrót paliwami gazowymi i gazem z zagranicą, lub wytwarzanie lub przesyłanie lub dystrybucja ciepła, lub przeładunek w portach śródlądowych, lub przetwórstwo mięsa, mleka, zbóż oraz owoców i warzyw.

Poza przynależnością do określonej branży, przesłanką do stania się spółką chronioną jest sam fakt bycia spółką publiczną, np. notowaną na giełdzie papierów wartościowych.

Te bardzo istotne zmiany wprowadzone nowelizacją ustawy o kontroli niektórych inwestycji mogą negatywnie wpłynąć na prawo własności i wprowadzić utrudnienia dla spółek publicznych, a przepisy tej ustawy nie są jasne.

Autorka:

Michalina Gdula
Junior Associate

Fuzje i przejęcia – sprawdź, jak możemy pomóc: