Najistotniejsze zagadnienia projektu zmian w procedurze cywilnej

Trwają prace nad projektem zmian w Kodeksie postępowania cywilnego (RPU VIII, poz. 3137) w celu wprowadzenia kompleksowej reformy przewidującej uproszczenie i przyspieszenie postępowań przed sądami w sprawach cywilnych.

W niniejszym newsletterze prezentujemy pierwszą część informacji dotyczących najważniejszych planowanych zmian w procedurze cywilnej, do których należą:

Nadużycie prawa procesowego

Projekt wprowadza klauzulę generalną nadużycia prawa procesowego, zgodnie z którą stronom i uczestnikom postępowania z uprawnień przewidzianych w przepisach postępowania nie wolno czynić będzie użytku niezgodnego z celem dla którego przepisy te ustanowiono. Jeśli sąd stwierdzi nadużycie przez stronę prawa procesowego – np. celowe działanie na zwłokę w rozpoznaniu sprawy –  może skazać ją na grzywnę, zasądzić obowiązek zwrotu kosztów postępowania niezależnie od wydanego rozstrzygnięcia, zasądzić koszty procesu nawet dwukrotnie wyższe lub też podwyższyć odsetki maksymalnie od zasądzonego świadczenia odpowiednio do spowodowanej nadużyciem prawa zwłoki w rozpoznaniu sprawy do górnej granicy dwukrotności wysokości odsetek maksymalnych za czas odpowiadający zwłoce.

Zmiany we właściwości miejscowej sądów

Zmienione mają zostać zasady właściwości sądów, których celem zgodnie z uzasadnieniem projektu ma być zrównoważenie obciążenia sądów „wielkomiejskich” i „prowincjonalnych”. Dla osiągnięcia tego celu przewiduje się wyłączenie stosowania przepisów o właściwości  przemiennej w sprawach przeciwko konsumentom oraz ograniczenie podstawy ustalenia właściwości przemiennej w sprawach o roszczenia z umów. Roszczenia przeciwko samoistnemu posiadaczowi, o ile dotyczą nieruchomości, będą rozstrzygane przez sąd właściwy dla miejsca położenia nieruchomości.

Dobro wymiaru sprawiedliwości

Znaną z postępowania karego instytucję ochrony dobra wymiaru sprawiedliwości planuje się, w zmienionej formie, przenieść na grunt procedury cywilnej. Na wniosek sądu właściwego  Sąd Najwyższy będzie mógł w szczególnych okolicznościach przekazać sprawę do rozpoznania innemu sądowi, jeżeli wymagać tego będzie dobro wymiaru sprawiedliwości, w szczególności z uwagi na społeczne postrzeganie sądu jako organu bezstronnego.

Wyłączenie sądu

W części przypadków w których obecnie dochodzi do wyłączenia sędziego z mocy samej ustawy, pojawi się możliwość wyznaczenia innego sądu do rozpoznania sprawy. O przekazanie będzie mógł wystąpić sąd w którym zaistniały przesłanki do wyłączenia sędziego. Celem tej zmiany jest zgodnie z uzasadnieniem projektu wykluczenie  możliwości wpływu oczywistych zależności osobistych (koleżeńskich, towarzyskich) między wyłączonym sędzią a pozostałymi sędziami danego sądu na rozstrzygnięcie danej sprawy.

Obligatoryjna odpowiedź na pozew

Zgodnie z projektem pozwany będzie miał obowiązek złożenia odpowiedzi na pozew w terminie nie krótszym niż dwa tygodnie. Ma to na celu wcześniejsze zapoznanie się przez sąd z argumentami obydwu stron, aby umożliwić ewentualne ugodowe załatwienie sprawy na etapie postępowania przygotowawczego.

W kolejnym newsletterze przedstawimy kolejne projektowane zmiany w tym zakresie.

Zobacz drugą część newslettera: Planowane zmiany w procedurze cywilnej

Autor:
Sylwia Składzień
Associate
TGC Corporate Lawyers

Spory sądowe i arbitrażowe – sprawdź, jak możemy pomóc: