13.08.2021 Własność intelektualna

Niekonwencjonalne znaki towarowe – znaki widzialne


W powszechnym odbiorze znaki towarowe są najczęściej utożsamiane z logo, tymczasem to pojęcie znacznie szersze. Znakiem towarowym może być kształt butelki perfum, kolor papierka czekolady a nawet Stadion Narodowy w Warszawie. Jakie kryteria należy spełnić aby uzyskać ochronę niekonwencjonalnego znaku towarowego?

Znak towarowy po nowemu

Zgodnie z art. 120 ust. 1 Prawa własności przemysłowej1 znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony. 

Ustęp 2 omawianego przepisu zawiera przykładowy katalog znaków towarowych, do których ustawodawca zaliczył w szczególności:

  • wyraz, włącznie z nazwiskiem,
  • rysunek,
  • literę,
  • cyfrę,
  • kolor,
  • formę przestrzenną, w tym kształt towaru lub opakowania
  • dźwięk.

Brzmienie przepisu obowiązujące od 2019 roku jest wynikiem implementacji Dyrektywy 2015/2436 Parlamentu Europejskiego i Rady2. Zbieżną definicję znajdziemy również w Rozporządzeniu 2017/10013.

Znaki niekonwencjonalne, czyli jakie?

W doktrynie prawa własności przemysłowej istnieje podział na znaki towarowe konwencjonalne i niekonwencjonalne. Do tych pierwszych zalicza się znaki słowne, graficzne i słowno-graficzne. Do drugiej grupy zalicza się znaki widzialne (stanowiące przedmiot niniejszego artykułu), tj. znaki przestrzenne, kolory, znaki pozycyjne, znaki ruchome, hologramy i desenie, oraz znaki niewidzialne (odbierane innymi zmysłami niż wzrok), takie jak: zapach, dźwięk, smak, dotyk.

Znaki przestrzenne

Pierwszą grupą znaków, której warto się przyjrzeć są znaki przestrzenne obejmujące trójwymiarowy kształt, np. opakowania, pojemnika, samego produktu, czy też budynku. Najsławniejszym zarejestrowanym przestrzennym znakiem towarowym jest chyba butelka Coca-coli (EUTM 010532653 – rys. 1, R.043544 – rys. 2). Nietypowy, oryginalny kształt towaru lub opakowania może pełnić rolę odróżniającą dany produkt, co wówczas sprawia, iż kształt ten podlega ochronie jako przestrzenny znak towarowy.

Rys. 1
Rys. 2

Jednakże uzyskanie ochrony znaku przestrzennego nie jest łatwe, albowiem winien on spełniać kilka istotnych kryteriów. I tak przede wszystkim taki kształt winien mieć charakter odróżniający. Oznacza to, iż winien różnić się fizycznie od innych, podstawowych, pospolitych lub wynikających z natury danego produktu kształtów w taki sposób, by konsument mógł bez problemu zidentyfikować dany produkt poprzez jego kształt.

Zgodnie z orzecznictwem europejskim kształt nie ma charakteru odróżniającego, jeżeli jest kształtem zwykłym lub połączeniem zwykłych kształtów (Wyrok Sądu Pierwszej Instancji z 19 września 2001 roku, sygn. akt T-30/00, Henkel v. OHMI) lub wynika z cech użytkowych danego towaru.

Na tym tle może obecnie dziwić np. ochrona przyznana już w 1934 roku opakowaniu kremu Nivea (R.024862 – rys. 3), które w mojej ocenie samo w sobie nie wypełnia kryteriów charakteru odróżniającego. Jednakże w połączeniu z charakterystycznym kolorem określanym jako „Nivea blue” otrzymujemy już charakterystyczne opakowanie posiadające cechy odróżniające i rozpoznawalne przez konsumentów.

Z bardziej znanych przykładów warto wymienić butelkę perfum Chanel No5, która została zarejestrowana jako znak towarowy przez UPRP we wrześniu 1949 roku (R.034789 – rys. 4), czy charakterystyczne opakowanie czekolady Toblerone (ochrona w EUIPO 000031203 – rys. 5).

Rys. 3 – Nivea
Rys. 4 – Chanel No5
Rys. 5 – Toblerone

Myliłby się ten, kto by pomyślał, że na gruncie ochrony przestrzennych znaków towarowych nie dochodzi do ostrych sporów. Przykładami kontrowersyjnych rejestracji, które spowodowały długie batalie zakończone ostatecznie cofnięciem prawa ochronnego były: kształt kostki Rubika (EUTM 000162784 – rys. 6) oraz… podstawowego, prostopadłościennego klocka Lego (EUTM 000107029 – rys. 7). W tym ostatnim przypadku na podstawie orzeczenia TSUE prawo ochronne zostało cofnięte w 2010 roku, lecz następnie po sześciu latach EUIPO ponownie zarejestrował przestrzenny znak towarowy duńskiej firmy.

Rys. 6 – Kostka Rubika
Rys. 7 – LEGO

Ochronę w UE otrzymał, co ciekawe, kształt cukierków Toffifee (EUTM 000784389 – rys. 8), czy kształt wafelków KitKat (EUTM 002097376 – rys. 9) oraz… produkowany przez koncern Daimler AG samochód Smart (EUTM 001424399 – rys. 10). Gdy w kalendarzu zbliża się Wielkanoc, w sklepach pojawiają się czekoladowe zajączki szwajcarskiej firmy Lindt. Warto wiedzieć, iż w 2009 roku ów zajączek z elementem słownym „Lindt” otrzymał w EUIPO ochronę (EUTM 008577298 – rys. 11). Dziewięć lat wcześniej został zarejestrowany analogiczny przestrzenny znak towarowy (EUTM 001698885 – rys. 12) lecz z elementem słownym „Lindt Goldhase”. Natomiast samemu zajączkowi pozbawionemu elementów słownych urząd odmówił przyznania prawa ochronnego.

Rys. 8 – Toffifee
Rys. 9 – KitKat
Rys. 10 – Smart
Rys. 11, 12

Mówiąc o przestrzennych znakach towarowych należy pamiętać, iż kategoria ta nie jest ograniczona wyłącznie do kształtu produktów, czy opakowań. Praktyka pokazuje, iż za takie znaki towarowe uznaje się również (choć nie ma na to reguły) np. wygląd sklepów, czy budynki.

Sztandarowym przykładem tej pierwszej kategorii jest wygląd sklepów firmy Apple, który zyskał ochronę w USA. Natomiast w drugiej kategorii można znaleźć kilka przykładów nawet w Polsce. Najbardziej znanym jest Stadion Narodowy w Warszawie, który uzyskał ochronę w EUIPO (EUTM 011206001 – rys. 13).

Rys. 13 – Stadio Narodowy w Warszawie

Kilka budynków (czy też ich wizerunków) jest również zarejestrowanych jako znaki towarowe w UPRP. Wśród nich znajdziemy takie perły jak Zamek Królewski na Wawelu (R.198839 – rys. 14), czy bazylika gnieźnieńska (R.310716 – rys. 15). W rejestrze widniał również warszawski Pałac Kultury i Nauki (R.214232 – rys. 16), lecz prawo ochronne niestety wygasło w 2017 roku.

Rys. 14 – Zamek Królewski na Wawelu                                                 
  Rys. 15 – Katedra Gniezno
Rys. 16 – PKiN w Warszawie

Wygasło również prawo ochronne warszawskiego Mostu Świętokrzyskiego (R.168479 – rys. 17), który swego czasu był „bohaterem” wielu filmów fabularnych. W skali światowej możemy znaleźć skuteczne rejestracje np. gmachu opery w Sidney, czy nowojorskiego Empire State Building.

Rys. 17 – Most Świętokrzyski

Kolory, kolory

Wydawać by się mogło, że kolory są na tyle uniwersalne, że niemożliwym jest ich zastrzeżenie jako chronionego oznaczenia jakichkolwiek produktów, czy usług. Jednakże wystarczy zrobić prosty test. Zamknijmy oczy i przywołajmy następujące marki: Milka, Nivea, Duracell. W naszych głowach wizualizują się konkretne produkty, które mają swój kształt, ale także i swój charakterystyczny kolor.

Kolory, jako atrybuty świata natury, zasadniczo nie mogą zostać przez nikogo zawłaszczone. Oczywiście większość działających na rynku przedsiębiorców stara się wykorzystywać do identyfikacji swojej i swoich produktów lub usług konkretne kolory bądź ich zestawienia. Jednakże od rynkowej identyfikacji i budowania swojej tożsamości i rozpoznawalności w oparciu o konkretny kolor do uzyskania prawnej ochrony na takie oznaczenie droga jest długa i trudna. Kolor bowiem nie posiada tzw. pierwotnej zdolności rozróżniającej, a więc sam w sobie nie jest na tyle charakterystyczny, by w sposób jednoznaczny wskazywać na konkretny produkt lub usługę. Rejestracja kolorów jako znaków towarowych jest wobec tego możliwa tylko pod warunkiem uzyskania przez daną barwę, tzw. wtórnej zdolności rozróżniającej, a więc zdolności nabytej w wyniku intensywnego używania w obrocie gospodarczym w odniesieniu do konkretnych produktów lub usług.

Orzecznictwo sądów europejskich dostarczyło wytycznych w sprawie wymogów, jakim winny sprostać oznaczenia w postaci kolorów lub ich kombinacji, by mogły podlegać ochronie wspólnotowej. I tak przedstawienie znaku musi mieć charakter dokładny i trwały, a w przypadku zestawienia dwóch lub więcej kolorów ich reprezentacja winna być opatrzona dokładnym opisem określającym precyzyjnie sposób ich połączenia i wzajemnego ułożenia. Same kolory też powinny być określone w sposób jednoznaczny, z odniesieniem do powszechnie uznawanego kodu koloru (RAL, Pantone lub inny powszechnie uznany system)4.

Najbardziej chyba znaną rejestracją koloru jest ta przyznana firmie Kraft Foods. Mowa tu oczywiście o charakterystycznym fiolecie kojarzącym się z opakowaniami czekolady Milka. Szwajcarski producent zdołał zdobyć taką pozycję i rozpoznawalność na rynku, że w kategorii produktowej artykułów spożywczych, a w szczególności słodyczy kolor fioletowy automatycznie przywołuje na myśl tabliczkę czekolady (być może w głowie brzmi wtedy również charakterystyczny motyw muzyczny ze spotu reklamowego). Kolor opakowań czekolady Milka chroniony jest zarówno w systemie madryckim, tj. międzynarodowym (rejestracja wg. WIPO: IR-644464), jak i w EUIPO (EUTM 000031336 – rys. 18).

Rys. 18 – Milka

W europejskim rejestrze znaków towarowych znaleźć można wiele interesujących przykładów praw ochronnych udzielonych na kolory bądź ich kombinacje. Tytułem przykładu zarejestrowany został kolor ciemnobrązowy charakterystyczny dla firmy kurierskiej United Parcel Service (EUTM 000962076 – rys. 19), rubinowy kolor scyzoryków szwajcarskiego Victorinoxa (EUTM 002087005 – rys. 20), czy amarantowy kolor opakowań karm dla kotów Whiskas (EUTM 003793361 – rys. 21).

Rys. 19, 20, 21 – Kolory marek UPS, Victorinox, Whiskas

Niektórzy przedsiębiorcy decydują się zgłosić do rejestracji również charakterystyczne dla ich produktów zestawienia kolorów. I tak w rejestrach EUIPO widnieją np. zestawienie koloru zielonego z żółtym charakterystyczne dla ciągników rolniczych John Deere (EUTM 000063289 – rys. 22), połączenie pomarańczowego z szarym dla narzędzi firmy Stihl (EUTM 009388877 – rys. 23), czy też dwa zestawienia kolorystyczne napojów energetycznych Red Bull (EUTM 018118483 – rys. 24, EUTM 018028411 – rys. 25).

Rys. 22 – 25 – Zestawienia kolorów marek John Deere, Stihl, Red Bull

Warto wspomnieć, że dwa z wcześniej zarejestrowanych znaków towarowych producenta Red Bulla w postaci kombinacji kolorów (EUTM 002534774 i EUTM 009417668) zostały unieważnione ze względu na brak precyzji dotyczących sposobu łączenia kolorów umożliwiającej liczne ich kombinacje. Trybunał, rozpatrując skargę Red Bulla, którą w rezultacie oddalił, stwierdził, że znak towarowy w postaci zestawienia kolorów powinien być opatrzony dokładną dyspozycją z góry określającą stałe połączenie tych kolorów. Sąd stanął na stanowisku, że niedopuszczalną jest rejestracja znaku, która dopuszcza wielość możliwych kombinacji tego znaku5.

W polskim Urzędzie Patentowym widnieją prawa ochronne nadane dwóm operatorom telefonii komórkowej: Orange (R.271601 – rys. 26) oraz Play (R.310678 – rys. 27). Co ciekawe historia tego drugiego podmiotu pokazuje jak pozycja na rynku i rozpoznawalność marki wpływają na decyzje co do udzielenia ochrony. Po raz pierwszy bowiem Play występował z wnioskiem o rejestrację koloru jako znaku towarowego w 2010 roku. Wówczas spotkał się z odmową. UPRP argumentował swoją decyzję brakiem zdolności odróżniającej znaku. Jednakże po siedmiu latach obecności na rynku i zdobywania coraz większej na nim pozycji wniosek z 2017 roku został przez Urząd zaakceptowany. Oznacza to, że znak ten (kolor) w ocenie Urzędu uzyskał wtórną zdolność rozróżniającą.

Rys. 26, 27 – Sieć Orange, Sieć Play

Ważne nie tylko co, ale i gdzie

Ciekawą kategorią są tzw. pozycyjne znaki towarowe, a więc oznaczenia umieszczane w konkretnym miejscu danego produktu. Takie oznaczenia, same w sobie, najczęściej nie mają zdolności rozróżniającej, lecz użyte w konkretnym kontekście, umieszczone w konkretnym miejscu produktu mogą funkcjonować jako znaki towarowe.

Znaki pozycyjne to nic innego jak oznaczenia stanowiące wyraz, rysunek, logotyp, kolor czy formę przestrzenną, które wykorzystane w odpowiedni sposób i umieszczone w określonym miejscu nadają tak oznaczonemu produktowi cechy pozwalające konsumentom rozpoznać jego pochodzenie.

Bardzo ważna, w przypadku znaków pozycyjnych, jest zdolność odróżniająca, która przejawia się tym, iż znak taki swoim umieszczeniem odbiega od normy lub zwyczajów danego sektora rynku towarów lub usług6.

Najbardziej znanymi znakami pozycyjnymi w skali globalnej są czerwone podeszwy butów Louboutin oraz trzy paski umieszczone w jednym miejscu butów sportowych firmy Adidas. W pierwszym przypadku mowa o kolorze, który jako taki nie ma pierwotnej zdolności rozróżniającej, lecz który, umieszczony na podeszwie damskiego obuwia jednoznacznie identyfikuje pochodzenie danych butów. Wspomnieć należy, że w wielu krajach toczyły się długotrwałe spory sądowe pomiędzy domem mody Christian Louboutin a innymi podmiotami wprowadzającymi na rynek własne obuwie z czerwoną podeszwą. Louboutin po długich bataliach sądowych wyszedł obronną ręką m.in. ze sporu z Yves Saint Laurent w USA7  oraz w 2018 roku z holenderską firmą Van Haren Shoenen BV przed TSUE8. Ta druga sprawa jest o tyle ciekawa, iż TSUE w swoim wyroku orzekł odmiennie od opinii Rzecznika Generalnego Macieja Szpunara, co zdarza się stosunkowo rzadko. Znak pozycyjny w postaci czerwonej podeszwy jest zarejestrowany w EUIPO pod numerem EUTM 008845539 – rys. 28).

Rys. 28 – Czerwona podeszwa Louboutin

W przypadku Adidasa (EUTM 003517646 – rys. 29) samo oznaczenie obejmujące „trzy czarne paski tej samej długości umieszczone równolegle” uznano za nieposiadające zdolności wyróżniającej. Natomiast oznaczenie to użyte w określonym „kontekście”, tj. w konkretnym miejscu obuwia sportowego już posiada walor odróżniający i umożliwia identyfikację producenta.

Rys. 29 – adidas

Z naszego podwórka warto wspomnieć o… Żubrówce. W EUIPO pod numerem EUTM 015289549 (rys. 30) został objęty ochroną znak pozycyjny w postaci „pojedynczego źdźbła zielonej trawy umieszczonego ukośnie wewnątrz butelki, przebiegającego od podstawy do szyjki; przetłoczeń w kształcie źdźbeł trawy po bokach butelki; przetłoczenia w kształcie żubra z profilu umieszczonego pod szyjką butelki […]”.

Rys. 30 – Żubrówka ze źdźbłem zielonej trawy

Bardzo ciekawych przykładów znaków pozycyjnych łączących kolor oraz formę przestrzenną dostarcza nam UPRP w serii rejestracji dokonanych na rzecz PKN Orlen. Prawa ochronne przyznane Orlenowi obejmują barwne elementy wystroju stacji benzynowych, a w szczególności przestrzenne rozmieszczenie motywów w kolorach czerwonym, czarnym i szarym (np.: R.176782 – rys. 31, R.286826 – rys. 32).

Rys. 31 i 32 – Stacja benzynowa Orlen

W zgłoszeniu znaku pozycyjnego należy przedstawić wnioskowane oznaczenie poprzez jego reprodukcję pokazującą ułożenie znaku, jego rozmiar i proporcję do oznaczonego towaru. Sam towar (jego elementy niestanowiące znaku – przedmiotu zgłoszenia) winien zostać ukazany za pomocą linii przerywanych. Oprócz prezentacji znaku w zgłoszeniu winien znaleźć się opis samego znaku i sposobu jego umieszczenia na towarze, wraz z określeniem kolorów.

Czy ruch jest chroniony?

Kolejną kategorią znaków wykraczających poza tradycyjne pojmowanie tej problematyki są znaki ruchome. Za tym określeniem kryją się krótkie animacje bez dźwięku ukazujące określony ruch lub zmiany w położeniu znaku lub jego elementów. Ruchomy znak towarowy w zgłoszeniu powinien zostać przedstawiony w postaci pliku wideo (w formacie mp.4) lub za pomocą serii następujących po sobie obrazów/klatek.

Przy rozpatrywaniu znaku ruchomego urząd ma obowiązek rozważenia, czy konsument będzie odbierał sekwencję ruchu/zmieniających się obrazów jako znak towarowy. Innymi słowy niezbędne jest określenie, czy zgłoszenie zawiera elementy wyróżniające i umożliwiające rozpoznania i zapamiętania znaku.

W porównaniu do innych kategorii oznaczeń skutecznych rejestracji ruchomych znaków towarowych jest stosunkowo niewiele. Do najbardziej znanych i rozpoznawalnych znaków tego typu zarejestrowanych w EUIPO należy zaliczyć animację stacji HBO pojawiającą się przed jej produkcjami (EUTM 016147837), czy gest chwytających się dłoni fińskiej Nokii (EUTM 003429909 – rys. 33).

Rys. 33 – Nokia

Wśród najnowszych rejestracji warto zwrócić uwagę na znak Smith Kline Beecham (EUTM 018348702 – rys. 34) oraz na animację przebiegającej czarnej pantery zgłoszoną przez Cartier International (EUTM 018194568 – rys. 35). Interesującym znakiem (EUTM 017364481 – rys. 36), co do którego wniosek został jednakże cofnięty, był objęty zgłoszeniem przez Red Bulla film przedstawiający przelot samolotu przez tor wyścigowy podczas zawodów Red Bull Air Race.

  
Rys. 34 – Animacja logotypu GSM                                                    Rys. 35 – Animacja pantery Cartier International


Rys. 36 – Nagranie z Red Bull Air Race

W Urzędzie Patentowym RP możemy znaleźć przykładowo animację wykorzystywaną w reklamach proszku do prania Vizir (R 287049 – rys. 37), czy sławne „rewolwery” piłkarza Łukasza Piątka zgłoszone przez Fabrykę Futbolu (R.329065 – rys. 38).  

Do tej kategorii można również zaliczyć znaki multimedialne, tj. oznaczenia składające się z kombinacji obrazu i dźwięku. 


Rys. 37 – Vizir


Rys. 38 – “Rewolwery” Fabryki Futbolu

Hologramy

Hologramem nazywamy element optycznie zmienny, a więc taki, który zmienia kształt lub barwę w zależności od kąta patrzenia. Zgłoszenia takiego znaku dokonuje się poprzez przekazanie pliku wideo lub prezentację graficzną obejmującą ujęcia obrazujące efekt holograficzny. W rejestrze Urzędzie Własności Intelektualnej Unii Europejskiej istnieją obecnie cztery holograficzne znaki towarowe: Google (EUTM 017993401 – rys. 39), Zwilling JA Henckels AG (EUTM 017579491 – rys. 40), Arkopharma (EUTM 012383171 – rys. 41) oraz Eve Holding (EUTM 002559144 – rys. 42).

    
Rys. 39 – Hologram Google                                                               Rys. 40 – Hologram Zwilling JA Henckels AG

    
Rys. 41 – Arkopharma                                                                    Rys. 42 – Eve Holding

Deseń

Ostatnim wartym uwagi rodzajem niekonwencjonalnego widzialnego znaku towarowego jest oznaczenie w postaci wzoru (deseniu), tj. zestawu powtarzających się regularnie elementów. Oczywiście najczęściej znak taki odnosi się do odzieży, galanterii, lecz jest również wykorzystywany w odniesieniu do biżuterii, mebli, czy opon samochodowych. Wzór (deseń) podlegający rejestracji to wygląd (element wyglądu) zewnętrzny towaru lub jego opakowania – w przypadku towarów takich jak artykuły spożywcze, napoje lub inne towary występujące zwyczajowo w pojemnikach.

Przy ocenie zgłoszenia bada się oczywiście charakter odróżniający w odniesieniu do konkretnych towarów/klas towarów, a także rozpoznawalność i „przyswajalność” danego wzoru przez konsumentów. Zbyt prosty lub zbyt skomplikowany wzór najprawdopodobniej nie zostanie zapamiętany przez odbiorców. Deseń, aby uzyskać prawo ochronne winien wykraczać poza przyjęte w danej kategorii produktowej standardy, czy przyzwyczajenia i powinien posiadać cechy przyciągające natychmiastową uwagę konsumenta.

Najbardziej chyba znanymi deseniami, które uzyskały ochronę w skali europejskiej jest słynna kratka Burberry (EUTM 000377580 – rys. 43) oraz charakterystyczny wzór występujący m.in. na torebkach Louis Vuitton (EUTM 000015602 – rys. 44). W rejestrze UPRP zwraca uwagę m.in. deseń zgłoszony przez producenta biżuterii W.Kruk (R.328414 – rys. 45) określony jako „graficzne odzwierciedlenie zwielokrotnionego elementu graficznego w postaci wzoru pierścionka z brylantem w koronie. Motyw pierścionka o rozchylonych ramionach obręczy został zwielokrotniony oraz ustawiony naprzemiennie z koroną zwróconą w górę i w dół, tworząc powtarzalny wzór”.

        
Rys. 43, 44, 45 – Desenie Burberry, Louis Vuitton i W. Kruk

Przyszłość niekonwencjonalnych znaków towarowych

Powyżej dokonałem przeglądu kategorii tzw. widzialnych oznaczeń wychodzących poza tradycyjne pojęcie znaku towarowego. Czy jest to katalog zamknięty? Z pewnością nie. Inwencja ludzka jest nieograniczona i z dużą dozą prawdopodobieństwa można zakładać, iż w najbliższej przyszłości pojawią się nowe rodzaje znaków towarowych oddziałujące na zmysł wzroku, może także w połączeniu z innymi zmysłami. Być może do oznaczania produktów lub usług zostanie zaprzęgnięta tzw. wirtualna (lub rozszerzona) rzeczywistość lub też inne techniki, o których twórcom zarówno europejskich jak i krajowych przepisów z zakresu prawa własności przemysłowej nawet się nie śniło.

Autor:

Piotr Dudek
Dyrektor Działu Nowych Technologii, Defence & Aerospace
TGC Corporate Lawyers

Prawo własności intelektualnej – sprawdź, jak możemy pomóc:


  • [1] Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2021 roku, poz. 324)
  • [2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 z dnia 16 grudnia 2015 roku mająca na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz. Urz. UE L 336 z 23 grudnia 2015 oraz Dz. Urz. UE L 110 z 26 kwietnia 2016)
  • [3] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 roku w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 154 z 16 czerwca 2017)
  • [4] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 24 czerwca 2004 roku, C-49/02, Heidelberger Bauchemie, Blau v. Gelb; podobnie: Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 6 maja 2003 roku, C-104/01, Libertel Groep BV
  • [5] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 29 lipca 2019 roku, C-124/18P, Red Bull v. EUIPO
  • [6] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 lutego 2004 roku, C-218/01, Henkel
  • [7] Christian Louboutin S.A. v. Yves Saint Laurent Am. Holding, Inc., No. 11-3303 (2d Cir. 2013)
  • [8] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 czerwca 2018 roku, C-163/16, Christian Louboutin i Christian Louboutin Sas v. van Haren Shoenen BV

Zobacz także

Chcesz być na bieżąco?
Subskrybuj nasz newsletter!
Pełna treść zgody

TGC Corporate Lawyers

ul. Hrubieszowska 2
01-209 Warszawa
Polska

+48 22 295 33 00
contact@tgc.eu

NIP: 525-22-71-480, KRS: 0000167447,
REGON: 01551820200000. Sąd Rejonowy dla
m.st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy

Mapa