Zmieniające się przepisy unijne oraz nowe potrzeby rynku, nie pozostawały dotąd bez wpływu na ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów, (dalej także jako: „Prawo ochrony konkurencji i konsumentów”), której pierwotne brzmienie z 16 lutego 2007 r., było już wielokrotnie zmieniane podczas kolejnych nowelizacji.
Najnowsze zmiany w Prawie ochrony konkurencji i konsumentów są fragmentem większej nowelizacji, zmierzającej do kompleksowego uregulowania otoczenia prawnego rynku finansowego w Polsce i zwiększenia nad nim nadzoru w trosce o dobro konsumentów. Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem nadzoru nad rynkiem finansowym oraz ochrony inwestorów na tym rynku z dnia 9 listopada 2018 r., wprowadza bowiem zmiany w szeregu regulacji prawnych, w tym m.in. w: ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawie Prawo bankowe, czy ustawie o Narodowym Banku Polskim.
Wprowadzone zmiany w większości weszły w życie w dniu 1 stycznia 2019 r., w przypadku jednak tych z zakresu Prawa ochrony konkurencji i konsumentów, zaczęły obowiązywać w większości już w dniu 15 grudnia 2018 r.
Wprowadzone zmiany mają dotyczyć poszerzenia zakresu odpowiedzialności osób zarządzających w przedsiębiorstwie. W myśl nowych przepisów odpowiadać one będą również za niezgodne z prawem działania i zaniechania z zakresu stosowania we wzorcach umów zawieranych z konsumentami niedozwolonych postanowień umownych lub w przypadku bezprawnych lub godzących w dobre obyczaje działań przedsiębiorcy naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Od 15 grudnia 2018 r., wszedł w życie art. 106 b Prawa ochrony konkurencji i konsumentów, który daje Prezesowi UOKiK możliwość nałożenia na osobę zarządzającą w przedsiębiorstwie kary pieniężnej w wysokości nawet do 2.000.000 PLN, jeżeli osoba ta w ramach sprawowania swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia, umyślnie dopuściła się naruszeń.
W przypadku osoby zarządzającej w podmiocie m.in. z zakresu nadzoru bankowego, nad rynkiem finansowym czy sprawowanego nad instytucjami płatniczymi i ratingowymi, o których mowa w ustawie o nadzorze nad rynkiem finansowym, kara pieniężna może być jeszcze bardziej dotkliwa i nałożona w wysokości aż do 5.000.000 PLN.
Warto wskazać co w praktyce oznaczać mogą wprowadzane uregulowania. Odpowiedzialność osoby zarządzającej na podstawie przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów może powstać gdy osoba zarządzająca przedsiębiorstwem dopuści do naruszenia przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i może polegać zarówno na działaniu, jak i na zaniechaniu osoby zarządzającej. Zatem osoba zarządzająca ponosi odpowiedzialność nie tylko wtedy gdy odgrywa aktywną rolę w naruszeniu zakazów przez przedsiębiorcę, ale również gdy jedynie pozwala na naruszenie zakazów przez przedsiębiorstwo w którym pełni funkcję zarządzającą tj. przystaje na nie, nie ingerując w niezgodne z prawem działanie np. działu sprzedaży lub marketingu przedsiębiorstwa w żaden sposób.
W myśl znowelizowanych przepisów Prawa ochrony konkurencji i konsumentów, Prezes UOKiK ustalając wysokość wspomnianych kar pieniężnych weźmie pod uwagę takie okoliczności jak: „stopień wpływu zachowania osoby zarządzającej na naruszenie, którego dokonał przedsiębiorca, przychody uzyskane przez osobę zarządzającą u danego przedsiębiorcy, z uwzględnieniem okresu trwania naruszenia, oraz okres i skutki rynkowe naruszenia lub skutki naruszenia dla konsumentów”.
Nowelizacja wprowadza również nowe okoliczności wpływające na złagodzenie wspomnianych kar. W przypadku naruszenia zakazu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów lub stosowania niedozwolonych postanowień wzorców umów, brane pod uwagę będą takie okoliczności jak: działanie pod przymusem, dobrowolne usunięcie przez przedsiębiorcę skutków naruszenia, zaniechanie przez przedsiębiorcę z własnej inicjatywy stosowania niedozwolonej praktyki przed wszczęciem postępowania lub niezwłocznie po jego wszczęciu, jak również podjęcie z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia lub usunięcia jego skutków.
Okolicznościami obciążającymi będą natomiast m.in. „znaczne korzyści uzyskane przez osobę zarządzającą w związku z dokonanym naruszeniem” czy też „dokonanie uprzednio podobnego naruszenia”.
Celem wprowadzonych zmian jest dążenie do zwiększenia skuteczności organów państwowych w zakresie nadzoru nad osobami zarządzającymi w przedsiębiorstwach w kluczowych dla konsumentów obszarach.
Wprowadzone regulacje mają przede wszystkim stworzyć poczucie większej odpowiedzialności i staranności u osób zarządzających sprawami przedsiębiorstwa za prowadzenie przedsiębiorstwa i za stosowaną przez ich przedsiębiorstwo praktykę rynkową gdyż praktyki sprzeczne z prawem ochrony konkurencji i konsumentów będą mogły spotkać się z dotkliwymi karami finansowymi.
W świetle nowych przepisów, aktywna postawa osoby zarządzającej w przedsiębiorstwie przejawiająca się we własnej inicjatywie w zakresie zapobiegania naruszeniom przepisów prawa będzie promowana przez Prezesa UOKiK i może pozwolić na uniknięcie wysokich kar finansowych.
W celu dobrego przygotowania przedsiębiorstw do zmieniających się przepisów, konieczne może okazać się przeprowadzenie dokładnego audytu prawnego dokumentacji danego przedsiębiorstwa, pod kątem zgodności z przepisami z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów. Często w praktyce nawet takie dokumenty jak umowy dystrybucyjne czy zwykłe umowy z kontrahentami mogą zawierać postanowienia, które dotychczas były neutralne z punktu widzenia obowiązujących przepisów, jednak obecnie nie pozostają w zgodzie z wprowadzonymi przez ustawodawcę zmianami w Prawie ochrony konkurencji i konsumentów i w efekcie, to co funkcjonowało wcześniej, obecnie może powodować osobistą odpowiedzialność osób zarządzających przedsiębiorstwami.
Autor:
Piotr Jakubowski
Senior Associate, Adwokat
TGC Corporate Lawyers
Ochrona konkurencji i konsumentów – sprawdź, jak możemy pomóc:
Nie mogliśmy znaleźć żadnych wpisów.
ul. Hrubieszowska 2
01-209 Warszawa
Polska
+48 22 295 33 00
contact@tgc.eu
NIP: 525-22-71-480, KRS: 0000167447,
REGON: 01551820200000. Sąd Rejonowy dla
m.st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy