7.07.2021 Prawo spółek

Prosta Spółka Akcyjna – nowa forma działalności


1 lipca 2021 roku weszły w życie znowelizowane przepisy Kodeksu spółek handlowych, które wprowadziły do polskiego porządku prawnego nową formę prawną, w ramach której będzie można wykonywać działalność gospodarczą – Prostą Spółkę Akcyjną (PSA).

Prosta spółka akcyjna – dla jakich podmiotów jest przeznaczona?

Prosta spółka akcyjna z założenia jest formą niepublicznej spółki kapitałowej przeznaczoną dla innowacyjnych przedsięwzięć. Łączy korporacyjny charakter spółki jako osoby prawnej i jego podstawowy przejaw jakim jest wyłączenie osobistej odpowiedzialności wspólników za jej zobowiązania ze znaczną swobodą kształtowania stosunku spółki, zarówno jeśli chodzi o wzajemne relacje pomiędzy wspólnikami, jak i system zarządzania spółką oraz nadzoru nad tym procesem.

Tryb powstania prostej spółki akcyjnej jest wzorowany na przepisach dotyczących spółki z o.o.

Prostą spółkę akcyjną może utworzyć jedna albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym. Tak jak przy innych spółkach kapitałowych, wyłączono możliwość utworzenia PSA przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Akcjonariusze PSA podobnie jak przy Sp. z o.o. i S. A., nie ponoszą odpowiedzialności za jej zobowiązania.

Zgodnie z wprowadzanymi przepisami przewidziano możliwość zawarcia umowy spółki w formie aktu notarialnego lub za pomocą wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym –  przez Internet (na portalu S24).

Z chwilą zawarcia umowy spółki powstaje prosta spółka akcyjna w organizacji, której istota i zasady funkcjonowania zostały unormowane w sposób analogiczny, jak w innych typach spółek kapitałowych i co również znajduje swoje odzwierciedlenie w procesie rejestracji spółki w KRS.

Ma ją natomiast wyróżniać przede wszystkim, z jednej strony, dopuszczenie nowych kategorii wkładów na pokrycie obejmowanych praw członkowskich, a z drugiej strony, nowoczesny mechanizm ochrony wierzycieli spółki, odstępujący od konstrukcji kapitału zakładowego na rzecz elastycznych ograniczeń wypłat na rzecz akcjonariuszy, uwzględniających zarówno wielkość zagregowanego zadłużenia spółki, jak i stopień jej wypłacalności.

Akcje prostej spółki akcyjnej

Akcje PSA są obejmowane w zamian za wkłady pieniężne lub niepieniężne.

Wkładem niepieniężnym na pokrycie akcji może być wszelki wkład mający wartość majątkową, w szczególności świadczenie pracy lub usług. A zatem również wkłady niepieniężne nieposiadające zdolności aportowej w rozumieniu art. 14 § 1 k.s.h. mogą stanowić wkład akcjonariusza na pokrycie akcji w prostej spółce akcyjnej, jednakże ich wartość nie wpływa na wysokość kapitału akcyjnego. W doktrynie dla rozróżnienia tych dwóch kategorii wkładów do prostej spółki akcyjnej używa się określeń „wkłady kapitałowe” (w odniesieniu do wkładów podlegających zaliczeniu na kapitał akcyjny) i „wkłady niekapitałowe” (w odniesieniu do wkładów niezaliczanych na kapitał akcyjny).

Akcje nie posiadają wartości nominalnej, nie stanowią części kapitału akcyjnego i są niepodzielne. Nie jest zatem dopuszczalne wyodrębnienie z akcji mniejszych części, które w związku z tym podziałem stawałyby się odrębnymi prawami udziałowymi.

Akcjonariusze mogą w umowie PSA postanowić o uprzywilejowaniu określonych akcji.

Podobnie, jak w przypadku pozostałych spółek kapitałowych, przywileje akcyjne w prostej spółce akcyjnej mogą dotyczyć w szczególności prawa głosu, prawa do dywidendy lub podziału majątku w przypadku likwidacji spółki. Przy czym, inaczej niż w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej, przepisy o prostej spółce akcyjnej nie przewidują limitów ani co do uprzywilejowania głosowego, ani dywidendowego. Swoboda akcjonariuszy w tym zakresie podlega więc jedynie ograniczeniom wynikającym z ogólnej regulacji art. 353¹ KC w zw. z art. 2 KSH.

Kodeks przewiduje dwa przykładowe rodzaje uprzywilejowania tj. akcje założycielskie i akcje nieme. Z akcji uprzywilejowanych może wynikać szczególne uprawnienie, zgodnie z którym każda kolejna emisja nowych akcji nie może naruszać określonego minimalnego stosunku liczby głosów przypadających na te akcje uprzywilejowane do ogólnej liczby głosów przypadających na wszystkie akcje spółki (akcje założycielskie). W przypadku emisji nowych akcji, która mogłaby naruszyć ten stosunek, liczba głosów z akcji założycielskich ulega odpowiedniemu zwiększeniu. Wobec akcji uprzywilejowanej w zakresie dywidendy może być wyłączone prawo głosu (akcja niema). Umowa spółki może określać okoliczności, w których uprawniony z akcji niemej uzyskuje prawo głosu

Akcje prostej spółki akcyjnej są akcjami zdematerializowanymi, tj. nie mają one postaci dokumentów. Przewiduje się zatem, że akcje PSA będą rejestrowane w rejestrze akcjonariuszy. W przypadku objęcia akcji wpis do rejestru akcjonariuszy następuje po wpisie spółki do rejestru albo po wpisie do rejestru nowej emisji akcji. Rejestr akcjonariuszy może być prowadzony wyłącznie przez odpowiednio wykwalifikowane podmioty (np. Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską, banki powiernicze, zagraniczne firmy inwestycyjne oraz zagraniczne osoby prawne prowadzące działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w formie oddziału) albo przez notariuszy.

Z uwagi na swój niepubliczny charakter akcje PSA nie powinny być wprowadzane ani dopuszczane do zorganizowanego obrotu zorganizowanego, co dotyczy zarówno obrotu na rynku regulowanym, jak i alternatywnych systemów obrotu (ASO). Prosta spółka akcyjna jest bowiem narzędziem prawnym przeznaczonym dla przedsiębiorców zainteresowanym pozyskaniem kapitału w obrocie niepublicznym (venture capital), nie zaś dla przedsiębiorców, których celem jest pozyskanie kapitału na zorganizowanym rynku kapitałowym.

Kapitał akcyjny

W nowych przepisach ustawodawca odszedł od sztywnego kapitału zakładowego na rzecz kapitału akcyjnego, którego istota polega na tym, że nie ma cechy stałości charakterystycznej dla kapitału zakładowego spółek z o.o. i akcyjnej. Wysokość kapitału akcyjnego nie jest (i nie może być) wskazywana w umowie spółki, a zmiana wysokości kapitału akcyjnego nie następuje w sformalizowanym trybie jego podwyższenia bądź obniżenia, stanowiącym zmianę umowy spółki. W związku z zawiązaniem spółki wysokość kapitału akcyjnego jest określana przez zarząd na podstawie sumy wartości wkładów pieniężnych i wkładów niepieniężnych wniesionych na pokrycie akcji, z wyłączeniem wkładów, które nie podlegają zaliczeniu na kapitał akcyjny (art. 14 § 1 KSH – tj. wkładów w postaci praw niezbywalnych albo świadczenia pracy bądź usług na rzecz spółki).

Kapitał akcyjny powinien wynosić co najmniej 1 złoty. Warunkiem powstania prostej spółki akcyjnej jest zatem rzeczywiste wniesienie do niej wkładu pieniężnego albo spełniającego kryteria zdolności aportowej wkładu niepieniężnego, którego wartość równa jest co najmniej 1 zł (art. 3004 pkt 3 KSH). Z oświadczenia członków zarządu, stanowiącego załącznik do zgłoszenia prostej spółki akcyjnej do rejestru, musi zatem wynikać, że kapitał akcyjny wynosi co najmniej 1 zł. Nie może zostać wpisana do rejestru prosta spółka akcyjna, w której wysokość kapitału akcyjnego wynosi 0 lub jest mniejsza niż 1 zł.

Organy prostej spółki akcyjnej

Na wzór rozwiązań anglosaskich wprowadzono nowy rodzaj organów spółki w postaci rady dyrektorów, zakładający istnienie jednego organu wyposażonego w kompetencje zarządcze i nadzorcze. Ma on zapewnić elastyczność w alokowaniu kompetencji zarządczych i nadzorczych, co umożliwi dostosowanie struktury organizacyjnej spółki do indywidualnych uwarunkowań spółki i jej akcjonariuszy – w tym możliwość wyodrębnienia dyrektorów wykonawczych i nie wykonawczych.

Zatem przedsiębiorcy będą mieli wybór pomiędzy tzw. systemem monistycznym (istnieje jeden organ wyposażony w kompetencje zarządcze i nadzorcze – rada dyrektorów) a dualistycznym (istnieją dwa organy, dlatego następuje rozdzielenie sfer zarządzania i nadzoru pomiędzy zarząd i radę nadzorczą).

Likwidacja PSA

Jednocześnie znacznie uproszczono reguły dotyczące likwidacji spółki, m.in. poprzez wprowadzenie wymogu wyłącznie jednego ogłoszenia o otwarciu likwidacji, trzymiesięcznego terminu na zgłaszanie roszczeń przez wierzycieli oraz brak ustawowego okresu karencji warunkującego możliwość podziału majątku pomiędzy akcjonariuszy.

Wprowadzono również ciekawą instytucję uproszczonej likwidacji spółki, tak aby realizować założenie, że wiele z biznesów prowadzonych przy pomocy PSA może się nie udać i szybko zakończyć. Dlatego wprowadzono mechanizm zgodnie, z którym istnieje możliwość wykreślenia prostej spółki akcyjnej z rejestru przedsiębiorców bez prowadzenia likwidacji w sytuacji, w której uchwała walnego zgromadzenia podjęta kwalifikowaną większością 3/4 głosów przy 50% quorum przewiduje przejęcie całego majątku spółki przez oznaczonego akcjonariusza (akcjonariusza przejmującego) z obowiązkiem zaspokojenia wierzycieli i pozostałych akcjonariuszy. Wymaga to dodatkowego uzyskania zgody sądu rejestrowego.

Autor:

Michał Hutny
Aplikant radcowski

Prawo spółek – sprawdź, jak możemy pomóc:


Chcesz być na bieżąco?
Subskrybuj nasz newsletter!
Pełna treść zgody

TGC Corporate Lawyers

ul. Hrubieszowska 2
01-209 Warszawa
Polska

+48 22 295 33 00
contact@tgc.eu

NIP: 525-22-71-480, KRS: 0000167447,
REGON: 01551820200000. Sąd Rejonowy dla
m.st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy

Mapa