Zatrudnianie cudzoziemców. Projekt zmiany przepisów na tle obecnych regulacji

Czy w 2025 r. przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców w Polsce ulegną zmianie? Niewykluczone, jest już bowiem projektu ustawy w tym zakresie. Najnowsza wersja nie przewiduje wprowadzenia obowiązku zawierania umów o pracę z częścią cudzoziemców. To dobra wiadomość dla pracodawców, jednak eksperci nadal wskazują na pewne nieścisłości w projektowanych przepisach. A jak dziś uzyskać zezwolenie na pracę dla cudzoziemca w Polsce? Jakie rozwiązania są stosowane w innych krajach UE?

Zatrudnianie cudzoziemców: nowe przepisy

Projekt ustawy dotyczącej warunków dopuszczalności zatrudniania cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej został opublikowany w maju 2024 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Jego najnowsza wersja, po fali krytyki ze strony środowiska pracodawców, jak i Rzecznika MŚP, odrzuca wprowadzenie od 1 stycznia 2025 r. obowiązku zawierania umów o pracę z cudzoziemcami.

Choć projektowane zmiany mają na celu uproszczenie procedur administracyjnych, część z nich budzi jednak wątpliwości. Chodzi tu głównie o wymóg zatrudnienia cudzoziemca na etacie na oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Uproszczony tryb ma być przewidziany wyłącznie dla pracowników z Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy.

W opinii ekspertów przepisy te budzą wątpliwości. Specjaliści wskazują, że zapis o szybkiej ścieżce zatrudniania dla obywateli wybranych państw równa się nierówne traktowanie. Sprawdźmy więc jak sytuacja wygląda w innych krajach UE.

Zatrudnianie cudzoziemców – różnorodność przepisów w Unii Europejskiej

Choć co do zasady to swoboda przepływu pracowników pozostaje najważniejsza w UE, jednak poszczególne kraje mają nieco inne regulacje, wynikające m.in. z różnic w sytuacji gospodarczej i społecznej. Zgodnie z art. 45 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, obywatele UE mają prawo:

• poszukiwać pracy w innym państwie członkowskim UE,
• podejmować w takim kraju pracę bez konieczności ubiegania się o zezwolenie na pracę,
• zamieszkiwać w tym kraju ze względów zawodowych,
• pozostać tam nawet po wygaśnięciu umowy o pracę,
• być traktowani na równi z obywatelami danego kraju w zakresie zatrudnienia, warunków pracy i innych przywilejów socjalnych i podatkowych.

Państwa członkowskie Unii Europejskiej przyjmują różne podejścia do kwestii zatrudniania, na przykład większość obywateli UE nie potrzebuje zezwolenia na pracę w Szwajcarii, ale w stosunku do obywateli Chorwacji istnieją ograniczenia, oni potrzebują posiadać takie zezwolenie.

 Ponadto, obowiązujące w niektórych krajach regulacje dotyczą często rozwiązań takich jak:

• System punktowy: W wielu krajach obowiązuje system punktowy, który ocenia kwalifikacje, doświadczenie zawodowe i znajomość języka obcego potencjalnego pracownika.
• Listy zawodów deficytowych: W niektórych krajach istnieją listy zawodów, na które jest szczególnie duże zapotrzebowanie i wówczas obowiązują uproszczone procedury zatrudniania.
• Limity: W niektórych krajach wprowadzono limity dotyczące liczby cudzoziemców, którzy mogą podjąć pracę w danym roku, np. Liechtenstein stosuje ograniczenia dotyczące liczby osób, które mogą tam mieszkać i pracować.
• Wymagania dotyczące zatrudnienia, test rynku pracy: W niektórych przypadkach pracodawcy są zobowiązani do udowodnienia, że nie znaleźli odpowiedniego kandydata wśród obywateli danego kraju przed zatrudnieniem cudzoziemca, np. polscy bezrobotni lub poszukujący pracy mają pierwszeństwo w zatrudnieniu przed cudzoziemcami.

Zatrudnianie cudzoziemców spoza UE? Zobacz nagranie z naszego webinaru.

Zezwolenie na pracę w Polsce dla cudzoziemca – jaka procedura?

Procedura uzyskania zezwolenia na pracę dla cudzoziemca w Polsce może się różnić w zależności od rodzaju pracy, kwalifikacji pracownika oraz jego obywatelstwa. Jednakże, ogólnie rzecz biorąc, proces ten wymaga zaangażowania się obu stron, czyli zarówno pracodawcy, jak i samego cudzoziemca podejmującego pracę.

W Polsce bez zezwolenia na pracę mogą pracować:

• Obywatele Unii Europejskiej,
• Europejskiego Obszaru Gospodarczego, oraz
• Szwajcarii.

Przedsiębiorcy mogą też delegować pracowników z powyżej wspominanych państw do pracy w Polsce.

Planujesz zatrudnienie pracowników z zagranicy – skorzystaj z naszej usługi dla firm

Zazwyczaj procedura obejmuje kilka różnych etapów, takich jak:

• Wniosek pracodawcy o wydanie wymaganego zezwolenia na pracę (jeśli konieczne): to pracodawca składa wniosek o wydanie zezwolenia na pracę, wniosek ten powinien zawierać szczegółowe informacje o stanowisku pracy, wymaganiach kwalifikacyjnych oraz uzasadnienie potrzeby zatrudnienia cudzoziemca.
• Test rynku pracy: w niektórych przepadkach przed wydaniem zezwolenia, pracodawca musi przeprowadzić tzw. test rynku pracy, który ma na celu sprawdzenie, czy nie ma na rynku pracy polskich obywateli bezrobotnych lub poszukujących pracy na dane stanowisko.
• Wydanie zezwolenia na pracę: po pozytywnym zakończeniu procesu, wojewoda wydaje zezwolenie na pracę. Zezwolenie to określa m.in. rodzaj pracy, czas jej wykonywania oraz warunki zatrudnienia, ale należy pamiętać, że zezwolenie na pracę wydane cudzoziemcowi lub złożone oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi nie jest dokumentem poświadczającym zatrudnienie, jest to dokument potwierdzający, że cudzoziemiec ma prawo legalnie wykonywać pracę na warunkach w nim wskazanych w danym przedsiębiorstwie.
• Złożenie dokumentów przez cudzoziemca: cudzoziemiec, który otrzymał zezwolenie na pracę, musi posiadać ważne zezwolenie na pobyt uprawniające do podjęcia pracy (odpowiednia karta pobytu lub wiza).

Rodzaje zezwoleń na pracę w Polsce

W Polsce istnieje kilka rodzajów zezwoleń na pracę dla cudzoziemców, które różnią się między sobą w zależności od charakteru wykonywanej pracy, kwalifikacji pracownika oraz jego obywatelstwa. Najczęściej wydawane są następujące typy zezwoleń:

• Zezwolenie typu A: zezwolenie wydawane, w sytuacji gdy cudzoziemca zatrudni podmiot, którego siedziba lub miejsce zamieszkania lub oddział, zakład bądź inna forma działalności znajduje się na terytorium RP.
• Zezwolenie typu B: zezwolenie wydawane w sytuacji, gdy cudzoziemiec zamierza wykonywać pracę polegającą na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.
• Zezwolenia typu C, D i E: Są to zezwolenia przeznaczone dla bardziej specjalistycznych przypadków, takich jak np. delegowanie w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym tj. usługi eksportowej.

Każdy rodzaj zezwolenia wiąże się z innymi wymaganiami i warunkami. Warto podkreślić, że przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców ulegają regularnym zmianom, dlatego zalecamy każdorazowo sprawdzenie aktualnych regulacji prawnych. Zatrudnianie cudzoziemców: dowiedz się jak możemy pomóc

Ponadto, ważne jest, aby zarówno pracodawca, jak i cudzoziemiec dokładnie zapoznali się z obowiązującymi przepisami i wymaganiami, aby uniknąć problemów związanych z legalnością zatrudnienia.

Kancelaria prawna TGC:
Doradztwo prawne z obszaru prawa pracy dla Twojej firmy