7.05.2019 Prawo spółek

Zmiany w prawie spółek handlowych


Z dniem 1 marca 2019 roku weszło w życie kilka znaczących zmian w prawie, które w założeniu mają wprowadzić uproszenia dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (wprowadzone przez tzw. Pakiet MŚP).

O zmianie dotyczącej rezygnacji jedynego lub ostatniego członka zarządu pisaliśmy w jednym z wcześniejszych artykułów. Poniżej opisujemy najistotniejsze naszym zdaniem z innych wprowadzonych zmian, mające wpływ na spółki prawa handlowego.

1. Uchylenie wymogu podejmowania uchwał wspólników co do rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, powzięcia uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty jak również udzielenia członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków jedynie na formalnie odbytym zwyczajnym zgromadzeniu wspólników.

W dotychczasowym stanie prawnym zabronione było przeprowadzenie pisemnego głosowania w sprawach będących obligatoryjnie przedmiotem zwyczajnego zgromadzenia wspólników. Poprzez wprowadzone zmiany dozwolone stało się nie tylko pisemne wyrażenie zgody przez udziałowców na treść w/w uchwał i pisemne głosowanie, ale także – naszym zdaniem – w drodze analogii również skorzystanie w celu powzięcia w/w uchwał z drugiego trybu przewidzianego w art. 227 § 2 kodeksu spółek handlowych (dalej „KSH”), tj. poprzez wyrażenie przez wszystkich wspólników zgody na piśmie na treść uchwały. Zauważyć jednak należy, że skorzystanie z pisemnego trybu głosowania wymagać będzie uzyskania zgody wszystkich wspólników, niezależnie od ilości posiadanych przez nich udziałów. W praktyce, jeżeli nawet jeden wspólnik nie zgodzi się na pisemny tryb głosowania, sprawa będzie musiała zostać rozstrzygnięta podczas formalnie odbytego zgromadzenia, a skorzystanie z trybu pisemnego przy braku uzyskania zgody wszystkich wspólników będzie wiązało się z nieważnością podjętej w ten sposób uchwały.

2. Zgodnie z nowo wprowadzonymi przepisami, odwołanie zgromadzenia wspólników będzie możliwe wyłącznie przez organ, który go zwołał, przy czym w przypadku nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników prawo do jego odwołania będzie miał wyłącznie wspólnik (wspólnicy), którzy zażądali jego zwołania.

Zmiana ta wpłynąć ma pozytywnie na status wspólników mniejszościowych posiadających samodzielnie lub łącznie więcej niż 10% kapitału zakładowego, ponieważ w dotychczasowym stanie prawnym brak było jednoznacznego przepisu wskazującego, kto był uprawniony do odwołania, już zwołanego, zgromadzenia. W efekcie dochodziło do częstych sporów korporacyjnych wewnątrz spółek, a istniejąca luka wykorzystywana była do blokowania przez zarząd zgromadzeń zwoływanych przez wspólników mniejszościowych. Poprzez dodanie art. 235 § 4 oraz art. 236 § 3 KSH ustawodawca przesądził, że wyłącznie organ, który zwołał dane zgromadzenie, będzie mógł je odwołać.

3. Jeżeli nie wskazano dnia wypłaty dywidendy w uchwale zgromadzenia wspólników, to dzień wypłaty dywidendy będzie określany przez zarząd, ale wypłata musi nastąpić niezwłocznie po dniu podjęcia uchwały o podziale zysku.

Zauważyć należy, że powyższa zmiana rozwieje występujące w praktyce wątpliwości co do terminu, w jakim zysk przeznaczony do podziału powinien być wypłacony. Dotychczasowe brzmienie art. 193 § 4 KSH, tj. zapis, w którym dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników, a jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez zarząd, nie określało precyzyjnie terminu, w jakim zysk przeznaczony do podziału miał być wypłacony. Nie zawierało również żadnych wskazówek co do sytuacji, w której ani wspólnicy ani zarząd spółki nie podjęli decyzji o terminie wypłaty dywidendy zatwierdzonej do wypłaty. Taki zapis ustawowy pozostawał często zarządowi dowolne określenie dnia wypłaty dywidendy bez jakichkolwiek ram czasowych, często z pokrzywdzeniem dla interesów wspólników. Wprowadzony termin „niezwłocznie” dalej nie jest precyzyjny, ale w razie sporu to na zarządzie będzie spoczywało wykazanie, że wypłata dywidendy nie nastąpiła bez zbędnej zwłoki.

4. Powyższa zmiana nie jest jedyną związaną z szeroko pojęta wypłatą dywidendy. Ustawodawca chroniąc wierzycieli spółki wprowadził zapisy dopuszczające możliwość uzyskania zwrotu zaliczek pobranych na poczet dywidendy, w przypadku kiedy spółka poniosła stratę bądź nie osiągnęła założonego zysku.

Częstą praktyką wspólników było pobieranie zaliczek na poczet przyszłej dywidendy, nawet gdy zdawali oni sobie sprawę ze słabych wyników finansowych spółki, bowiem nawet kiedy spółka osiągnęła stratę bądź zysk mniejszy od przewidywanego, nie istniała podstawa prawna do żądania zwrotu zaliczki. Na mocy wprowadzonych przepisów wspólnik będzie miał obowiązek zwrotu całej zaliczki, jeżeli spółka osiągnie stratę, albo odpowiednią różnicę między zyskiem przypadającym mu za dany rok a wysokością otrzymanej zaliczki.

5. Warto zwrócić uwagę jeszcze na zmianę wprowadzoną do kodeksu cywilnego (dalej „KC”), która zakłada możliwość potwierdzenia umów zawartych w imieniu spółki przez nieumocowanego członka organu lub przez wadliwie obsadzony zarząd (np. prezesa zarządu, któremu wygasł mandat).

Nowe brzmienie art. 39 KC dodaje postulowaną od dawna możliwość potwierdzenia przez osobę prawną umów (czynności) zawartych przez jej organ działający bez umocowania bądź z przekroczeniem jego zakresu. W dotychczasowym stanie prawnym brak było regulacji co do potwierdzania przez spółkę umów zawieranych przez osoby działające w charakterze członka organu. Prowadziło to do wielu wątpliwości przy ocenie stosunków prawnych, których stronami byli przedsiębiorcy. W praktyce dość często zdarza się, że dany zarząd nie został obsadzony minimalną liczbą członków wymaganych przez umowę spółki/statut bądź nie doszło do przedłużenia mandatu członka zarządu na kolejną kadencję.

Nowe regulacje jasno określają, że zawarcie umowy z organem działającym bez umocowania bądź z przekroczeniem jego zakresu będzie można uznać za nieważna dopiero wówczas, gdy nie zostanie potwierdzona w terminie określonym przez drugą stronę. W momencie nie uzyskania potwierdzenia, ta druga strona może wystąpić z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko „nieuprawnionemu” organowi.

Prawo spółek – sprawdź, jak możemy pomóc:


Artur Rogozik Partner, Radca prawny
TGC Corporate Lawyers
Chcesz być na bieżąco?
Subskrybuj nasz newsletter!
Pełna treść zgody

TGC Corporate Lawyers

ul. Hrubieszowska 2
01-209 Warszawa
Polska

+48 22 295 33 00
contact@tgc.eu

NIP: 525-22-71-480, KRS: 0000167447,
REGON: 01551820200000. Sąd Rejonowy dla
m.st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy

Mapa