Przegląd prawny TGC – kwiecień 2024

Newsletter – zmiany w przepisach oraz ciekawe rozstrzygnięcia. Kwiecień 2024.

1. Pojęcie „przedsiębiorcy” w najnowszym orzecznictwie – kontrowersje

Pojęcia „przedsiębiorcy” i „działalności gospodarczej” zdefiniowane są w ustawie Prawo przedsiębiorców z 6 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 646). Szereg ustaw szczegółowych doprecyzowuje je na potrzeby poszczególnych gałęzi prawa i różnych sfer działalności państwa, uznając pewne rodzaje działalności i podmioty za przedsiębiorców lub odmawiając im tego statusu. Wyraźne rozróżnienie co jest a co nie „działalnością gospodarczą”, a także kto może posługiwać się statusem „przedsiębiorcy” a kto nie, są kluczowe dla sprawnego funkcjonowania gospodarczego państwa i przejrzystości działań podmiotów rynkowych, tymczasem wciąż przysparzają poważnych problemów.

W ostatnim czasie powyższe pojęcia stały się przedmiotem szczególnego zainteresowania sądów powszechnych i administracyjnych, o czym pisaliśmy w naszym artykule. Sprawy przestawione w tekście dotyczyły różnych aspektów zagadnienia i innych gałęzi prawa, tym niemniej wydają się ciekawe dla nakreślenia problemów, jakie mogą się pojawić w sferze kwalifikowania podmiotów rynkowych jako „przedsiębiorców” lub ich działania jako funkcjonalnie odpowiadającego definicji „działalności gospodarczej”.

Dowiedz się więcej – przeczytaj artykuł

2. Projekt ustawy o ochronie sygnalistów w Sejmie. Jakie rozwiązania przewiduje?

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o ochronie sygnalistów. Jest to kolejna odsłona przepisów w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa, czyli sygnalistów.

Nowe przepisy zakładają, że ochroną zostanie objęty sygnalista, niezależnie od podstawy i formy świadczenia pracy lub pełnienia służby. Najważniejszą jednak zmianą w stosunku do poprzednich propozycji przepisów jest zmiana wysokości odszkodowania, które może dochodzić sygnalista, wobec którego podjęte były działania odwetowe. Zgodnie z najnowszymi zmianami, sygnaliści będą mieli prawo dochodzenia odszkodowania w wysokości nie niższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku (w 2023 roku była to kwota 7155,48 PLN) za podjęte wobec sygnalisty działania odwetowe. Poprzedni projekt zakładał odszkodowanie w wysokości 12-krotności przeciętnej płacy.

Instytucją odpowiedzialną za udzielanie informacji i wsparcia zgłaszającym naruszenia prawa oraz za przyjmowanie tzw. zgłoszeń zewnętrznych będzie Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO). RPO ma także m.in. dokonywać wstępnej weryfikacji zgłoszeń zewnętrznych, a następnie kierować sprawę do instytucji publicznej właściwej do jej merytorycznego zbadania.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 3 miesiącach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Przepisy dotyczące zgłoszeń zewnętrznych zaczną obowiązywać po 6 miesiącach od daty ogłoszenia. Najpierw jednak nowe regulacje muszę przejść procedurę uchwałodawczą.

W związku z tym, że rządowy projekt ustawy o ochronie sygnalistów wpłynął do Sejmu dopiero 17 kwietnia 2024 r., na wejście w życie nowych regulacji dotyczących sygnalistów możemy jeszcze trochę poczekać.

Przeczytaj artykuł

3. Ministerstwo Cyfryzacji rozpoczęło prace nad wdrożeniem Data Act

Akt w sprawie danych, czyli Data Act, będzie obowiązywać od 12 września 2025 r. Podstawowym założeniem aktu jest m.in. zwiększenie dostępności danych, zapewnienie sprawiedliwego dostępu do nich i pobudzenie konkurencji na rynku. Data Act wprowadza do polskiego porządku prawnego rozporządzenia PE i Rady UE 2023/2854 z 13 grudnia 2023 r. w sprawie zharmonizowanych przepisów dotyczących sprawiedliwego dostępu do danych i ich wykorzystania oraz w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) 2017/2394 i dyrektywy (UE) 2020/1828.

Ministerstwo Cyfryzacji do 30 kwietnia br. prowadzi pre-konsultacje publiczne dotyczące głównie kwestii związanych z wyborem organu lub organów właściwych w krajowych przepisach wdrażających Data Act.

Data Act ma uregulować wymianę danych m.in. między przedsiębiorcami oraz między przedsiębiorcami a administracją publiczną poprzez:

• ustanowienie horyzontalnych przepisów określających przypadki obowiązkowej wymiany danych między przedsiębiorcami w sytuacjach, kiedy obowiązek udostępnienia danych wynika z prawa unijnego;
• przeciwdziałanie nieuczciwym postanowieniom umownym między przedsiębiorstwami w zakresie dostępu do danych i ich wykorzystywania;
• przyjęcie zasad umożliwiających organom sektora publicznego dostęp i wykorzystanie danych, którymi dysponuje sektor prywatny i które są niezbędne w wyjątkowych okolicznościach;
• wprowadzenie środków ułatwiających zmianę dostawców usług przetwarzania danych w chmurze oraz wprowadzenie standardów interoperacyjności danych i usług przetwarzania danych.

Unijny Data Act dostępny jest na stronie Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej.

4. Projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych

W wykazie Prac Legislacyjnych pojawił się projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. Głównym założeniem projektowanej regulacji jest znaczne rozszerzenie katalogu spraw regulowanych w układzie zbiorowym pracy poprzez jego całkowite otwarcie, przy jednoczesnym ograniczeniu okresu na jaki zawierane są układy na czas określony: do 5 lat dla układu zakładowego oraz do 10 lat dla układu ponadzakładowego.

W projekcie przewidziano także inne rozwiązania, w tym uproszczenie procedury rozszerzenia układu poprzez uzależnienie tego rozszerzenia od pracodawcy i współdziałających z nim związków zawodowych. Uproszczenia mają dotyczyć także procesu rejestrowania układów zbiorowych pracy zarówno zakładowych, jak również ponadzakładowych.

Projektowane rozwiązania mają ożywić rokowania oraz zwiększyć zakres stosowania porozumień zbiorowych. Celem jest także zachęcenie pracodawców do zawierania układów.

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III kwartał 2024 r.

5. Projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy – ważne zmiany

Nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną nabiera kształtów. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji kontynuuje prace nad zapowiadaną nowelizacją ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Projekt zakłada szereg zmian w obowiązujących od 24 lutego 2022 r. przepisach dotyczących legalnego zatrudniania obywateli Ukrainy w Polsce.

Najważniejsze z projektowanych zmian to:

• skrócenie z 14 do 7 dni terminu na przesłanie przez pracodawcę powiadomienia o zatrudnieniu obywatela Ukrainy,
• przedłużenie legalnego pobytu obywatelu Ukrainy w Polsce do 30 września 2025 roku.

Przedłużenie legalnego pobytu w Polsce obywateli Ukrainy szukających schronienia przed wojną to krok w dobrą stronę, jednak cześć zawartych w projekcie ustawy rozwiązań zdaniem ekspertów wciąż wymaga dalszego doprecyzowania, tak aby zadbać o interesy zarówno polskich pracodawców, jak i ukraińskich pracowników.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw dostępny jest na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

6. Webinar: Zwolnienia grupowe – jak przeprowadzić je zgodnie
z prawem?

Pracodawco, stoisz przed koniecznością przeprowadzenia zwolnień grupowych? Chcesz dowiedzieć się, jak przygotować się do takiego procesu, aby zminimalizować jego potencjalne negatywne skutki dla firmy i pracowników? Dowiedz się, jak przeprowadzić zwolnienia grupowe zgodnie z prawem zapoznając się z nagraniem z naszego webinaru.

Obejrzyj nagranie z wydarzenia

7. Webinar: Starting Business in Poland 2024

Polska wyróżnia się jako hub biznesowy w Europie. Jej strategiczna centralna lokalizacja, atrakcyjny rynek pracy i korzystne warunki dla międzynarodowych inwestorów to tylko niektóre z zalet oferowanych przedsiębiorcom uruchamiających przedsięwzięcia w Polsce. Odkryj, dlaczego Polska jest idealnym miejscem do prowadzenia działalności biznesowej.

Zapraszamy do zapoznania się z nagraniem z webinaru “Starting Business in Poland 2024”

Webinarium dedykowane jest dla przedsiębiorców i inwestorów chcących zaistnieć na rozwijającym się rynku polskim. Nagranie dostępne jest wyłącznie w języku angielskim.

Dowiedz się więcej, obejrzyj nagranie z webinaru!

Zachęcamy także do pobrania broszury: Doing business in Poland