1 lipca 2023 r. wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego mająca charakter naprawczy względem noweli KPC z 2019 r. Głównym celem zmian jest usprawnienie przebiegu postępowania cywilnego. Co zmieni się w procedurze cywilnej po wejściu w życie nowych przepisów?
Jaki jest cel nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego?
Uchwalenie nowelizacji KPC, tj. Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, ma na celu:
Zmiany we właściwości rzeczowej sądów
Nowelizacja KPC podnosi próg kwotowy wartości przedmiotu sporu determinującej właściwość rzeczową sądu okręgowego z 75 000 zł do 100 000 zł. Zmiana nie dotyczy jednak spraw o alimenty, naruszenie posiadania oraz ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami, jak i spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Nowe zasady będą miały zastosowanie do spraw, które wpłyną do sądu już po wejściu w życie nowelizacji.
Pełnomocnictwo do doręczeń – nowy rodzaj pełnomocnictwa
Nowelizacja KPC prowadza instytucję „pełnomocnictwa do doręczeń” (art. 88 § 2 k.p.c.), czyli czynności procesowej polegającej na odbiorze korespondencji sądowej ze skutkiem doręczenia stronie. Pełnomocnictwo to będzie można udzielić każdej osobie fizycznej – a nie tylko profesjonalnemu pełnomocnikowi.
Zmiany w strukturze pism procesowych wznoszonych przez pełnomocników
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 1281 k.p.c. pisma procesowe wnoszone przez stronę zastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej będą musiały zawierać wyraźnie wyodrębnione:
Ważne: jeżeli pismo procesowe złożone przez profesjonalnego pełnomocnika będzie zawierało uzasadnienie, to wnioski dowodowe zgłoszone tylko w tym uzasadnieniu nie będą wywoływać skutków, jakie ustawa wiąże ze złożeniem ich przez stronę.
Wnioski dowodowe powinny być więc zamieszczane w treści petitum, co ma zwiększyć przejrzystość pism procesowych, usprawniając tym samym przebieg procesu.
Pismo procesowe, które nie spełnia powyższych zasad nie wywoła żadnych skutków. W efekcie wnioski dowodowe będą mogły być całkowicie pominięte.
Ogólne wymogi formalne pisma procesowego bez zmian
Zgodnie z art. 126 k.p.c. pismo procesowe, by mogło wywołać skutki prawne, musi zawierać m.in.:
Uregulowanie postępowania z udziałem konsumentów
Nowelizacja KPC wprowadza nowy rozdział w zakresie spraw o roszczenia konsumenta przeciwko przedsiębiorcy oraz o roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi (jeżeli konsument ten jest stroną postępowania). Powództwo będzie mogło być wytoczone przez konsumenta przed sąd właściwy dla swojego miejsca zamieszkania. Nowe przepisy przewidują również możliwość wystąpienia z powództwem także wobec przedsiębiorcy, który zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej.
Przedsiębiorców, którzy zaniechają próby ugodowego zakończenia sporu lub będą w niej uczestniczyli w złej wierze, sąd będzie mógł obciążyć kosztami procesu, a nawet podwyższyć je dwukrotnie. Ponadto przedsiębiorca będzie zobowiązany do przedstawienia wszystkich twierdzeń i dowodów w pozwie lub w odpowiedzi na pozew w terminie nie krótszym niż 2 tygodnie.
Jakie jeszcze zmiany wprowadza nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego?
Do innych zmian przewidzianych w nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, która wchodzi w życie 1 lipca 2023 r., należą m.in.:
Cel zmian i ich potencjalne skutki
Oczywistym celem zmian jest przyspieszenie postępowania sądowego z uwagi na liczne skargi na jego przewlekłość. Tym niemniej duża część z wprowadzonych wcześniej, jak i obecnie zmian jest kontrowersyjna, gdyż jako priorytet stawiają upraszczanie i przyśpieszanie postępowania sadowego kosztem jego jakości, wszechstronności i zasady jego bezpośredniości. Rozszerza to możliwość orzekania przez Sąd wyłącznie na podstawie przedłożonych dokumentów i to na posiedzeniu niejawnym w składzie jednoosobowym.
Trudno założyć, aby przy tak skomplikowanych i licznych zmianach osoby fizyczne i przedsiębiorcy „poradzili” sobie z jakimkolwiek postępowaniem przed sądem bez wsparcia profesjonalnego pełnomocnika, nie narażając się przy tym na nieodwracalne negatywne skutki procesowe.
Należy się więc liczyć z tym, że w niedługim czasie ustawodawca dostrzeże niedogodności spowodowane wprowadzonymi zmianami i rozważy kolejną nowelizację postępowania sądowego.
ul. Hrubieszowska 2
01-209 Warszawa
Polska
+48 22 295 33 00
contact@tgc.eu
NIP: 525-22-71-480, KRS: 0000167447,
REGON: 01551820200000. Sąd Rejonowy dla
m.st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy